Uniqlo, hoog tijd om te betalen

“Vrouwen moeten hun dromen kunnen navolgen en aan een nieuwe toekomst kunnen bouwen. Wij geloven in een wereld waarin vrouwen hun leven zelf vormgeven volgens de waarden die voor hen belangrijk zijn. UNIQLO steunt ze op allerlei manieren met de kracht van kleding.”

Dit zijn grote woorden van het Japanse kledingmerk Uniqlo, die ook in de Amsterdamse en Haagse winkelstraten te vinden is. Maar het contrast met de realiteit is groot. In Jakarta, Indonesië laat Uniqlo al jarenlang tweeduizend kledingarbeiders aan hun lot over. Deze arbeiders hebben recht op ontslagvergoeding, maar hebben dit nooit ontvangen.

Jaba Garmindo fabriek failliet, Uniqlo kijkt weg

In april 2015 sloten twee kledingfabrieken van Jaba Garmindo plotseling hun deuren. De werknemers, voornamelijk vrouwen, kregen geen cent van de ontslagvergoeding waar ze wettelijk recht op hadden. Ook het achterstallig loon dat hen verschuldigd is wordt niet betaald.

De sluiting was het gevolg van faillissement omdat grote klanten, waaronder het kledingmerk Uniqlo, zich teruggetrokken. De duizenden werknemers werden niet gewaarschuwd dat de fabriek financiële problemen had. Zij hoorden via de media dat de fabriek falliet was gegaan en dat die zou sluiten. Rohayati (49) is een van de duizenden kledingarbeiders die in 2015 van de ene op de andere dag op straat stond, toen de twee Jaba Garmindo fabrieken failliet gingen. ‘Mijn zoon moest van school af omdat we die niet meer konden betalen. Ik kan zelfs niet meer voor mijn zieke moeder zorgen’, vertelt zij over haar situatie.

Rechter geeft werknemers gelijk

De kledingarbeiders stapten naar de rechtbank. De Indonesische rechter bepaalde dat de tweeduizend arbeiders samen recht hebben op bijna vijf miljoen euro ( US$ 5,5 miljoen). Dat is ongeveer 2400 euro per persoon. Goed nieuws, maar omdat de Jaba Garmindo fabrieken failliet zijn valt er geen geld te halen. Vanuit de overheid komt er ook geen steun.

“Uniqlo is een duur kledingmerk”, weet Dila, die in de Jaba Garmindo fabriek werkte. “Maar wij, de mensen die de kleding gemaakt hebben, kregen heel lage lonen. Het enige dat voor Uniqlo belangrijk was, was of de bestellingen op tijd klaar waren voor de export.”

Het is ongelooflijk dat Uniqlo, waarvan de miljardenomzet steeds stijgt (in 2021 was er bijna twee miljard euro winst), nu al jarenlang weigert om de kledingarbeiders hun achterstallige lonen en ontslagvergoeding te  betalen.

“We hebben recht op de ontslagvergoeding. We hebben ervoor gewerkt, maar niemand betaalt ons. Als we de vergoeding betaald krijgen waar we recht op hebben, zal dat een wereld van verschil maken. Het geeft ons leven terug en zorgt ervoor dat we het schoolgeld voor onze kinderen kunnen betalen. Ook onze kinderen hebben dan weer een toekomst”, zegt een van de Jaba Garmindo arbeiders.

Urgent Appeal en #PayUpUniqlo campagne

Na de sluiting van de fabriek in 2015 vroeg een Indonesische vakbond steun van het Schone Kleren Campagne-netwerk voor de arbeiders van Jaba Garmindo. Samen met vakbonden, vrouwenorganisaties en migrantenorganisaties startte organisaties van het SKC-netwerk de #PayUpUniqlo campagne, om Uniqlo onder druk te zetten om te betalen. Twee arbeiders gingen op sprekerstour naar verschillende winkels en bezochten het Uniqlo hoofdkwartier in Japan. Dit alles leidde ertoe dat het merk in 2018 bereid leek om in gesprek te gaan.

Moederbedrijf Fast Retailing kijkt arbeiders met de nek aan

Al snel werd het duidelijk dat zowel Uniqlo als moederbedrijf Fast Retailing helemaal niet van plan waren om daadwerkelijk te onderhandelen met de getroffen arbeiders. Uniqlo herhaalde slechts hun ‘aanbod’ dat arbeiders wel ander werk konden krijgen, maar de arbeiders zouden voor dit werk uren moeten reizen. Over financiële compensatie wilde Uniqlo het niet hebben. Verzoeken van de lokale vakbond voor verdere gesprekken werden herhaaldelijk genegeerd. . In een reactie in januari 2018 zei moederbedrijf Fast Retailing geen wettelijke verplichting te hebben met betrekking tot de fabriekssluiting. Daarom vond het bedrijf zichzelf ook niet verantwoordelijk voor de financiële compensatie van arbeiders.

Onderzoek van organisaties binnen het SKC-netwerk in Oost-Azië liet zien dat Fast Retailing ook op productielocaties in China en Cambodja arbeidsrechten schendt. Tegelijkertijd had het bedrijf in 2020 bijna 17 miljard euro omzet, waarmee het bedrijf in de top 10 staat van grootste modebedrijven wereldwijd.

‘Uniqlo wil dolgraag gezien worden als een belangrijke, invloedrijke speler in de kledingindustrie’, zegt een voormalig campagnemedewerker van SKC. ‘Ze willen het Japanse antwoord op H&M zijn. Maar zo’n positie brengt ook een verantwoordelijkheid met zich mee. Uniqlo moet laten zien dat ze hun internationale status serieus nemen, door in te stemmen met onderhandelingen over de betaling aan de Jaba Garmindo werknemers.’

Uniqlo negeert oordeel Fair Labor Association

In 2019 heeft het SKC-netwerk samen met een groep voormalige arbeiders van de Jaba Garmindo fabrieken een klacht ingediend bij de Fair Labor Association (FLA). Uniqlo is lid van deze organisatie en zou zich aan de regels moeten houden. Twee jaar later, in 2021, adviseerde de FLA Uniqlo om de getroffen werknemers financieel te compenseren. Maar in 2022, 7 jaar nadat de fabriek bankrupt ging, deelden oud-medewerkers van de Jaba Garmindo-fabriek een brief gericht aan Uniqlo en S. Oliver waarin ze de merken oproepen te betalen. Uniqlo heeft nooit een cent betaald. S. Oliver produceerde ook in de Jaba Garmindo-fabriek en kwam uiteindelijk over de brug met 100.000 euro voor de 2000 ontslagen arbeiders. Dit was verre van genoeg om de arbeiders te compenseren en riep daarnaast de vraag op waarom Uniqlo de arbeiders nog steeds negeert.

Wil je nog meer te weten komen over de achtergrond van deze zaak? Kijk hieronder de indrukwekkende documentaire How to steal your worker’s future.

Weten hoe jij kunt helpen om zaken als deze op te lossen? Kijk op payyourworkers.org. Wil je eraan bijdragen dat we dit belangrijke werk de komende jaren kunnen blijven doen? Overweeg om als (vaste) donateur bij te dragen aan een eerlijkere kledingindustrie. Doneer nu.