“We moesten tot acht uur in de avond werken, twaalf uur per dag, met slechts een half uur pauze. En dat zes dagen per week. We konden ook geen vrije dagen opnemen.” Arslan (27 jaar) uit Pakistan, werkte bij Z Production, een Richemont toeleverancier in Prato, Italië.
Wanneer op een luxe product – waarvoor een hoge prijs wordt betaald – het label ‘Made in Italy’ prijkt, maken we ons vaak geen zorgen over de omstandigheden waaronder het gemaakt is. Maar is dit wel terecht? Helaas gaat er ook in de luxe mode-industrie veel mis.
‘Made in Italy’ vertelt niet dat de productie vaak nog grotendeels in landen plaatsvindt waar fundamentele rechten worden geschonden. Alleen de laatste stap (zoals het naaien van het label of het aanzetten van knopen) wordt dan in Italië gedaan. Of productie vindt wel in Italië plaats, maar het werk is uitbesteed aan onderaannemers en wordt veelal door immigranten – zonder rechten en voor een habbekrats – gedaan.
Deze Montblanc case is daarvan een sprekend voorbeeld. Dit luxe merk wil wel in Italië blijven produceren maar alleen tegen een lage kostprijs.
Minder dan drie euro per uur
Tot aan zijn ontslag werkte Arslan bij Z Production, een toeleverancier van luxury goods group Richemont die bekend is van de merken Montblanc, Chloé en Cartier. Zo’n 70 arbeiders werkten in deze fabriek met Chinese eigenaar, zoals bij vele van de duizenden textiel- en lederwarenfabrieken in de regio. In hetzelfde gebouw was ook onderaannemer Eurotaglio gevestigd. Hier werden de arbeiders – voornamelijk uit Pakistan, Afghanistan en China – gedwongen om twaalf tot veertien uur per dag, zes dagen per week, voor minder dan drie euro per uur, tassen te maken die voor duizenden euro’s worden verkocht.
8×5-campagne
Om deze misstanden tegen te gaan sloten dertien arbeiders – waaronder Arslan – zich in 2022 aan bij de 8×5-campagne. Onder aanvoering van vakbond SUDD Cobas dwongen de arbeiders hun werkgever om de nationale collectieve arbeidsovereenkomst na te leven en werden achturige diensten en vijfdaagse werkdagen inclusief ziekteverlof en vakantiedagen afgesproken en in een overeenkomst vastgelegd (februari 2023). Maar een paar weken na de invoering van deze rechten, verplaatste Montblanc de productie en kondigde aan het contract met Z Production te verbreken per einde 2023. Na het aflopen van het contract met Richemont, bleef Z Production voor andere merken werken, maar met een lagere productieomvang en met een klein aantal arbeiders. De arbeiders die zich bij de vakbond hadden aangesloten werden ontslagen.
Volgens een documentaire van Al Jazeera verplaatste Montblanc haar bestellingen naar nabijgelegen fabrieken, waar dezelfde uitbuitende praktijken plaatsvonden waar de vakbond tegen vocht. Het is duidelijk dat Montblanc haar tassen van duizend dollar zo goedkoop mogelijk wil produceren en bereid is om bestellingen te verplaatsen om de productiekosten zo laag mogelijk te houden. Dit is in strijd met hun eigen gedragscode voor leveranciers, waarin ze verklaren zich in te zetten voor een verantwoorde productie waarbij arbeidsrechten in de toeleveringsketen worden gehandhaafd.
Internationale solidariteit
In het voorjaar van 2023 organiseerde de vakbond een protest voor een Montblanc winkel in het centrum van het chique Florence. In 2024 bundelde SUDD Cobas de krachten met andere vakbonden en met organisaties uit het Schone Kleren Campagne-netwerk in Italië en Zwitserland, en organiseerde een internationale actiedag met demonstraties voor winkels van Montblanc. Acties vonden plaats in verschillende Italiaanse steden, maar ook in Berlijn, Lyon, Zurich, Genève en Bazel. De protesten trokken veel publieke aandacht, ook van de media.
Juridische stappen
In januari 2025 ontdekte SUDD Cobas dat Montblanc juridische stappen tegen hen nam. Het luxemerk spande een rechtszaak aan bij een lokale burgerlijke rechtbank en eiste een onmiddellijk verbod op demonstraties van SUDD Cobas-activisten voor winkels van Montblanc. Ook klaagde Monblanc strafrechterlijk drie SUDD Cobas leiders.
Dit was een ongekende aanval op de principes van vrijheid van vereniging en het recht om te demonstreren – maar na een succesvolle oproep door CCC Italië tot een internationale solidariteitsactie trok Montblanc de eis voor een demonstratieverbod terug, maar niet de strafrechtelijke aanklacht tegen de drie SUDD Cobas-activisten.
De vakbondsleiders die het voortouw namen in de strijd voor arbeidsrechten, evenals de arbeiders die onterecht werden ontslagen nadat ze eindelijk eerlijke lonen en werktijden hadden gekregen, hebben nog steeds onze steun nodig. Montblanc moet de strafrechtelijke aanklachten tegen SUDD Cobas-activisten laten vallen, en ervoor zorgen dat de onterecht ontslagen arbeiders worden teruggenomen.
Meer lezen over de zaak? In april 2025 lanceerde Public Eye een onderzoeksrapport. Als SUDD Cobas uiteindelijk wint en de rechtbank tot de conclusie komt dat de Richemont-groep verantwoordelijk was voor de omstandigheden bij leveranciers, zou dit een groot succes betekenen en een precedent scheppen voor de hele productieregio Prato-Florence. De rechtszaak zal waarschijnlijk jaren duren, wat met het oog op een snelle terugkeer een somber vooruitzicht biedt voor Arslan en zijn collega’s.
We moeten de arbeiders in Italië blijven steunen. Sluit je aan bij de strijd voor hun rechten!
Wil je eraan bijdragen dat we dit belangrijke werk de komende jaren kunnen blijven doen en zo direct verschil kunnen maken voor kledingarbeiders? Word (maandelijkse) donateur en draag bij aan een eerlijkere kledingindustrie.
Onwijs bedankt voor jouw support!
Bekijk de documentaire van Al Jazeera over Montblanc sweatshops
Illustratie: Sjoukje Bierma