Overwinning: arbeidsmigranten eindelijk uitbetaald

”Nadat we het geld gekregen hadden, waren we opgelucht en heel blij. We kunnen onze dromen waarmaken omdat we compensatie hebben gekregen.”

Na twee jaar strijd en onzekerheid boekten de arbeidsmigranten van de Kanlayanee-fabriek in 2021 een overwinning.  Eindelijk kregen ze hun onwettig achtergehouden lonen uitbetaald. Ze zijn voor zover bekend de eersten in de Thaise regio Mae Sot van wie loonroof vergoed werd.

Schorten voor Starbucks

In de kleine Kanlayanee-fabriek in Thailand werkten 26 arbeidsmigranten uit Myanmar (Birma). De werkplaats, eerder een kamer dan een fabriek, had zo’n laag plafond dat de werknemers het konden aanraken. Van daglicht of frisse lucht was nauwelijks sprake.

De arbeidsmigranten maakten er schorten voor Starbucks, Verschrikkelijke Ikke (Despicable Me) T-shirts voor mediabedrijf NBC Universal, en artikelen voor Disney en voor de Engelse supermarktketen Tesco. Jarenlang werden ze uitgebuit. Twee jaar lang kregen ze minder dan een euro per uur betaald en werden ze gedwongen tot onbetaald overwerk. “We werkten zeven dagen per week, en vaak vijftien uur per dag”, vertellen ze in een video.

Fabriek sluit deuren

In september 2019 deden de arbeiders hun verhaal over de erbarmelijke arbeidsomstandigheden in de media. Als reactie daarop trok Starbucks haar orders in, en sloot de fabriek onverwacht de deuren. De arbeiders stonden met lege handen. Zij lieten het er echter niet bij zitten en eisten dat ze hun ingehouden loon alsnog kregen uitbetaald. Het tegenovergestelde gebeurde en de arbeiders kwamen als ‘onruststokers’ op een zwarte lijst terecht. Hierdoor konden ze nergens in de omgeving nog werk krijgen.

Gelijk bij de rechter

De arbeiders streden moedig door en stapten naar de rechter. De Thaise rechtbank stelde hen in het gelijk: gezamenlijk hadden ze recht op bijna 100.000 euro aan ten onrechte ingehouden loon. Maar de eigenares van de naar haar vernoemde Kanlayanee fabriek ontbrak het aan de middelen om dit bedrag volledig uit te keren. De arbeiders zagen geen cent gedurende het jaar dat volgde op het vonnis van de rechter. Zonder nieuw werk en zonder uitbetaling van de achterstallige lonen waren ze genoodzaakt  geld te lenen om rond te komen. Hun dagelijkse maaltijd bestond uit planten die ze langs de kant van de weg plukten en wat rijst. De covid-pandemie zorgde voor nog moeilijker omstandigheden.

Geen keuze

In november 2020 gingen de Kanlayanee arbeiders opnieuw naar de rechtbank, maar dit pakte slecht uit en ze werden onder druk gezet om met een lager compensatiebedrag in te stemmen. “We hadden weinig keus anders dan dit te accepteren,” zegt een van hen. De eigenares had immers onvoldoende geld.

Verschrikkelijke Ikke

Met internationale steun van het Schone Kleren Campagne (SKC) netwerk en vakbonden richtten de Kanlayanee arbeiders zich daarom vervolgens tot afnemers Starbucks, Tesco, Disney en NBC Universal. De vier bedrijven hebben samen een marktwaarde van bijna 450 miljard euro- het wettelijk vastgesteld compensatiebedrag van 98 duizend euro zouden ze niet eens voelen – terwijl het voor de arbeiders die de winsten van deze bedrijven mede mogelijk maakten, een verschil van leven of dood kon betekenen.

“Wij maakten jullie kleding, hielpen jullie je winst te maken. Nu is het jullie beurt om ons te helpen. We verdienen gerechtigheid. Doe het juiste, en betaal ons wat ons verschuldigd is”, zeiden ze in hun campagnevideo.

Organisaties over de hele wereld deden mee met de online Minions campagne, geïnspireerd op de Verschrikkelijke Ikke (Despicable Me) films van NBC Universal. Sympathisanten spraken de merken online aan op hun verantwoordelijkheid om te betalen. Starbucks-medewerkers in de VS verbonden zich met de Kanlayanee-arbeiders via een petitie. Dat hielp. Nadat eerst Tesco en Starbucks een deel van het verschuldigde bedrag betaalden, kwam ook Disney over de brug. Vlak voor een aangekondigde actie tijdens de film- en televisie onderscheidingen van de Golden Globes ging eindelijk ook mediabedrijf NBC Universal als laatste overstag.

In een nieuwe video reageerden de kledingarbeiders op de uitkering van de bedragen:

“Nadat we het geld gekregen hadden, waren we opgelucht en heel blij. We kunnen onze dromen waarmaken omdat we de compensatie hebben gekregen. Nu kunnen we onze familie die achterbleef in Myanmar weer ondersteunen.”

“Als merken zelf verantwoordelijkheid zouden nemen voor hun toeleveringsketen, dan zouden deze 26 mensen niet zulke zware ontberingen hoeven door te maken terwijl ze streden voor hun recht”, citeert een  coördinator binnen het SKC-netwerk.

Belangrijk precedent

Dat de groep arbeidsmigranten deze overwinning heeft behaald is een primeur en een groot precedent in de kledingindustrie. Het laat andere kledingarbeiders de kracht zien van internationale solidariteit. Het doorzettingsvermogen van de Kanyanalee arbeiders en van de MAP Foundation heeft arbeiders in de hele regio gemotiveerd om zich te organiseren en voor hun arbeidsrechten te knokken. Een deel van de compensatie die de Kanyanalee groep ontving, is geïnvesteerd in een gemeenschapscentrum waar arbeiders terecht kunnen voor juridische steun.

Deze zaak is gelukkig opgelost, maar voor veel andere zaken is dat nog niet het geval. Klik op de andere Urgent Appeals verhalen om te zien wat jij kunt doen om te helpen deze zaken op te lossen.