Steun voor moedige kledingarbeidster

“Ik hoop dat voortaan alle kledingarbeiders de moed zullen vinden om voor hun rechten te vechten.”

De Roemeense Angelica Radulescu (40) had nooit gedacht dat haar bericht op sociale media zoveel aandacht zou krijgen. Haar werkgever, de Tanex kledingfabriek, hield in 2020 de helft van haar loon in zonder enige reden op te geven. Maar Angelica was niet alleen – dit gebeurde met veel van haar collega’s. Angelica liet het er niet bij zitten en plaatste een foto van haar loonstrookje online. Haar bericht kreeg maar liefst 996 reacties en werd 2682 keer gedeeld.

Dankzij haar doorzettingsvermogen, en met steun van internationale vakbonden, organisaties uit het  netwerk van Schone Kleren Campagne (SKC) en supporters wereldwijd kregen Angelica en haar collega’s uiteindelijk hun gelijk, en werd hun onbetaalde loon alsnog betaald.

Loondiefstal en intimidatie

De Tanex fabriek, gevestigd in een stadje middenin Roemenië, maakt kleding voor merken als MassimoDutti, MaxMara en Ted Baker. Deze merken verkopen kledingstukken van honderden tot soms wel duizenden euro’s.

Net zoals veel andere kledingfabrieken gebruikte de Tanex fabriek de corona-pandemie als smoes om lonen in te houden. Tanex betaalde de kledingarbeiders maandenlang slechts 140 euro, de helft van het minimumloon. Dat bedrag is niet genoeg om van te leven;, 140 euro is maar 12,5% van het leefbaar loon in Roemenië. Ondanks de loonsverlaging moesten Angelica en haar collega’s gewoon fulltime blijven werken.

Het inhouden van lonen was niet de enige overtreding in de Tanex fabriek: werknemers werden geïntimideerd en lastiggevallen, wettelijk verplichte sociale verzekeringspremies werden niet betaald, overuren werden niet betaald en het management maakte het moeilijk voor Angelica en haar collega’s om een fabrieksvakbond op te richten.

Op 15 mei 2021 was voor Angelica er genoeg van. Ze publiceerde haar loonstrookje op Facebook en het bericht werd massaal gedeeld. Angelica werd uitgenodigd door lokale en landelijke media om haar verhaal te vertellen. Ook andere arbeiders spraken zich nu publiekelijk uit, al wilden zij wel anoniem blijven.

Intussen was ook het SKC-netwerk op de hoogte gebracht van de zaak. Samen met internationale vakbonden spraken organisaties uit ons netwerk de kledingmerken aan, die kleding door Tanex lieten produceren. De merken werden onder druk gezet om de misstanden bij de fabriek op te lossen.

Excuses van de minister

De Roemeense arbeidsinspectie startte een onderzoek naar de gebeurtenissen bij Tanex. De fabrieksleiding stelde dat Angelica en haar collega’s onbetaald verlof hadden genomen en dat ze daarom minder betaald hadden gekregen. In eerste instantie kreeg de fabriek gelijk: Angelica en haar collega’s zouden geen volledige werkweken hebben gemaakt. Na publieke druk gaf de Roemeense minister voor Arbeid opdracht voor meer onderzoek. Daaruit bleek dat Angelica en haar collega’s gewoon voltijds hadden doorgewerkt. De minister zag zich genoodzaakt persoonlijk haar excuses aan te bieden, een unieke gebeurtenis. De fabriek kreeg een boete voor het niet betalen van het minimumloon.

Crowdfundingsactie

Angelica was intussen wel ontslagen. De Tanex fabriek beschuldigde haar van imagoschade, omdat zij zich online had uitgesproken tegen de looninhouding. “Dat was een lastige tijd voor mij en mijn familie, aangezien ik de kostwinner was”, zei ze in een interview met Euronews. Maar dankzij een crowdfundingsactie kon zij toch onderhouden, totdat ze een andere werkgever had gevonden. “Ik vond het ongelooflijk dat al dat geld voor mij in een paar dagen ingezameld was”, vertelde ze.

Gelijk bij de rechter

Angelica’s ontslag werd daarna niet officieel teruggedraaid door de fabriek. Wel werd ze uitgenodigd om opnieuw in de fabriek te komen werken “gezien de moeilijke situatie van haar familie”. De fabrieksleiding gaf niet toe dat ze fouten gemaakt hadden.

Angelica besloot om gerechtigheid te zoeken in de rechtbank. De rechtzaak duurde meer dan twee jaar en uiteindelijk won ze de zaak. Maar pas toen het CCC-netwerk druk begon uit te oefenen op de betrokken merken, onder meer door de publicatie van een onderzoek naar de schendingen van de rechten van arbeiders, kregen ook haar collega’s eindelijk al de achterstallige lonen betaald waar ze recht op hadden. Ook kreeg een nationale vakbond toegang tot de fabriek. Tot de oprichting van een fabrieksvakbond is het helaas (nog) niet gekomen. Angelica zette de strijd door, omdat ze recht hd op een ontslagvergoeding. Die strijd won zij in november 2022. De fabriek moest het salaris van Angelica voor bijna 2,5 jaar betalen, dezelfde duur als het proces.

Moed en solidariteit

De misstanden in de Tanex fabriek kwamen aan het licht  door de moed van Angelica om zich uit te spreken. Met de steun van organisaties binnen het SKC-netwerk, internationale vakbonden en de vele individuele supporters kon Angelica met succes de achterstallige betalingen aanvechten. “Ik hoop dat voortaan alle kledingarbeiders de moed zullen vinden om voor hun rechten te vechten,” zegt Angelica terugkijkend op de zaak. Sinds 2021 is Angelica een van de oprichters van de NGO Haine Curate, die kledingarbeiders in Roemenië kan helping gerechtigheid te vinden als hun rechten worden geschonden.

De Roemeense Schone Kleren Campagne: Haine Curate

In 2022 werd Angelica een van de medeoprichters van de enige Roemeense organisatie op die zich focust op de rechten van kledingarbeiders: Haine Curate (Schone Kleren). In hetzelfde jaar had ze een belangrijke rol in het team dat een Clean Clothes-onderzoek leidde naar handelspraktijken in Roemeense kledingfabrieken, waarbij ze relevante mensen interviewde.

Terwijl Angelica in 2023 fulltime werkte in een warenhuis, volgde ze een cursus bij Haine Curate waar ze leerde over arbeidsrechten en gemeenschapsorganisatie van vooraanstaande Roemeense deskundigen. Wat ze leerde, hielp haar voor te bereiden op wat er stond te gebeuren in haar voormalige fabriek, Tanex.

Zaak heropend in september 2024

Na een periode zonder meldingen over arbeidsrechtenschendingen, ontstonden er opnieuw problemen in de Tanex-fabriek. Eind 2023 begon Angelica met het verzamelen van bekentenissen van kledingarbeiders die werden lastiggevallen en bedreigd met salarisverlagingen. Bij gebrek aan een vakbond binnen de fabriek treedt Angelica nu op als gemeenschapsorganisator voor de arbeiders. Haar organisatie stuurde een brief naar de fabriek en ondanks dat de arbeiders meldden dat de problemen waren opgelost, begonnen de problemen na een paar maanden opnieuw.

Haine Curate steunde de getroffen werknemers en meldde de zaak in september 2024 aan het Urgent Appeal-systeem van Schone Kleren Campagne, aangezien de problemen bleven voortduren. De zaak is heropend en door we ondersteunen via deze zaak met spoed de getroffen kledingarbeiders totdat aan hun eisen is voldaan.

Weten hoe jij kunt helpen om zaken als die van Angelica op te lossen? Kijk op payyourworkers.org. Wil je eraan bijdragen dat we dit belangrijke werk de komende jaren kunnen blijven doen? Overweeg om als (vaste) donateur bij te dragen aan een eerlijkere kledingindustrie. Doneer nu.