Een overwinning voor Next arbeiders in Sri Lanka – maar de strijd gaat door

“De strijd van de werknemers van Next is ongelooflijk inspirerend. Werkgevers misbruikten de coronapandemie om vakbonden te onderdrukken. Maar wanneer arbeiders samen optrekken en internationale steun krijgen, zijn ze onoverwinnelijk.”

Met de steun van Clean Clothes Campaign, War on Want, Labour Behind the Label en Pay Your Workers en Respect Labour Rights-activisten wereldwijd wisten arbeiders van de Next Manufacturing kledingfabriek hun vakbond in juni 2021 erkend te krijgen. Zo zijn de arbeiders voortaan goed vertegenwoordigd in gesprekken en collectieve onderhandelingen met hun werkgever Next Manufacturing Ltd (NML) en hebben zij meer invloed op het verbeteren van hun werkomstandigheden. De Next Manufacturing fabriek maakt kleren voor Next, een modemerk met 700 winkels waarvan er ongeveer 500 in Engeland gevestigd zijn en 200 in verschillende landen in Europa, Azië en het Midden-Oosten.

NML wilde de fabrieksvakbond in Katunayake in eerste instantie totaal negeren. Katunayake is een vrijhandelszone. Daarbinnen wordt het voor bedrijven extra aantrekkelijk gemaakt om hun producten in te kopen, maar voor onafhankelijke vakbonden is het er moeilijk zich te organiseren. De kledingarbeiders van de NML fabriek wilden zich juist graag in een vakbond verenigen, om hun belangen collectief te kunnen vertegenwoordigen.

Staking

Het begon allemaal in december 2020, toen de kledingarbeiders het werk neerlegden om onbetaalde bonussen terug te eisen. Die bonussen zijn geen luxe, maar broodnodig om hun lage lonen aan te vullen en dus om te kunnen overleven. De werkstaking was een succes: NML stemde ermee in om de onbetaalde bonussen uit te betalen.

Tegenwerking van de vakbond

Toen de kledingarbeiders echter een nieuwe vakbond vanuit de Free Trade Zones & General Services Employees Unions (FTZ&GSEU) wilden oprichten, wilde Next Manufacturing deze niet erkennen. De arbeiders kregen te maken met intimidatie, bedreigingen en discriminatie. Next Manufacturing wilde overduidelijk de vakbond buiten spel zetten om te voorkomen dat werknemers samen opkwamen voor betere lonen en arbeidsomstandigheden.

Samen sterk

Officiële erkenning van een vakbond is nodig zodat de vakbond met de werkgever kan onderhandelen over lonen en arbeidsvoorwaarden, en werknemers niet tegen elkaar uitgespeeld worden of onder druk gezet worden. Werknemers hebben het recht om zich aan te sluiten bij de vakbond van hun keuze, en dit recht werd door Next Manufacturing niet gerespecteerd.

Na de internationale campagne ter ondersteuning van de NML kledingarbeiders, erkende Next Manufacturing de fabrieksvakbond in juni 2021 alsnog. Er volgden onderhandelingen en in oktober tekende de vakbond een collectieve overeenkomst (cao) met de werkgever. Daarmee werd er voldaan aan meerdere eisen die de arbeiders hadden opgesteld: erkenning van de vakbond, het stoppen van intimideren van vakbondsleden en afspraken om collectief te onderhandelen over de lonen van werknemers.

“Deze zaak laat zien dat wanneer werknemers vastbesloten zijn zich te organiseren, landelijk en internationaal, ze onverslaanbaar zijn”, zegt Anton Marcus, secretaris van de FTZ&GSEU vakbond.

De uitdagingen gaan door

Hoewel de vakbond succes heeft gehad in het verkrijgen van officiële erkenning en het ondertekenen van een collectieve arbeidsovereenkomst, zijn er nog steeds veel problemen. Vooral omdat Sri Lanka politieke en economische problemen heeft. FTZ&GSEU (en andere vakbonden) vroegen om een Noodhulpuitkering (Emergency Relief Allowance) die bovenop het maandloon aan werknemers wordt betaald om de impact van de economische crisis tegen te gaan. In eerste instantie betaalde NML ongeveer 5000 LKR, ongeveer 14 euro, bovenop de maandelijkse lonen van de werknemers, maar de fabriek is gestopt met deze betalingen sinds januari 2023.

Het management was daarnaast gestopt met het uitbetalen van alle overuren aan arbeiders in de fabriek. Maar toen de vakbond tussenbeide kwam en dit met de directie besprak, werd besloten om overuren toch weer uit te betalen.

Vernieuwen van de cao

Op 1 november 2023 is de cao vernieuwd en opnieuw getekend. De vakbond had een lijst met eisen opgesteld om te bespreken met het fabrieksmanagement. Dit resulteerde in een verhoging van het basisloon met LKR 4000, een verhoging van 5% van de aanwezigheidsbonus en een verhoging van 5% van de prestatiebonus. De vakbond functioneert goed onder de collectieve arbeidsovereenkomst. Er zijn regelmatig onderhandelingen met het management en er worden trainingen georganiseerd voor werknemers. De vakbond van de NML fabriek bereidt zich nu voor op loonsverhogingsbespreking van volgend jaar, waar ze ook andere eisen voor betere werkomstandigheden zullen bespreken.

Weten hoe jij kunt helpen om zaken als deze op te lossen? Kijk op payyourworkers.org. Wil je eraan bijdragen dat we dit belangrijke werk de komende jaren kunnen blijven doen? Overweeg om als (vaste) donateur bij te dragen aan een eerlijkere kledingindustrie.