Vakbondsvrouw Daw Myo Aye vrij na internationale druk

“Zichtbare steun van internationale bondgenoten is onmisbaar als je misstanden wilt aanpakken bij de kledingproductie voor internationale merken.”

Al jarenlang vecht Daw Myo Aye uit Myanmar (Birma) voor arbeidsrechten, vakbondsvrijheid en de rechten van minderheden en kwetsbare groepen. Deze missie moest ze duur bekopen toen het leger in februari 2021 een staatsgreep pleegde. Het leger schendt op brute wijze mensenrechten en keert zich met keihard geweld tegen demonstrerende burgers, arbeiders, activisten, arbeidsrechtenorganisaties en vakbonden.

Onder dit schrikbewind zijn sinds de meest recente coup al meer dan 1800 burgers (mei 2022) door het leger vermoord. Duizenden mensen werden gevangengezet. Ook Daw Myo Aye werd opgepakt. Zij is in haar land een bekende mensenrechtenactivist en directeur van de vakbond Solidarity Trade Unions of Myanmar (STUM).

Burgerlijke ongehoorzaamheidsbeweging
Hoewel het leger onafhankelijke arbeidsrechtenorganisaties al snel na de coup illegaal verklaarde, bleef Daw Myo Aye actief (kleding)arbeiders steunen in hun strijd voor lonen en vakbondsvrijheid. Ze nam actief deel aan de Civil Disobedience Movement tegen het onwettige regime en voor herstel van de democratie.

Dit had grote gevolgen voor de vakbondsleider. Op 15 April 2021 stopten er 4 legerwagens voor haar kantoor. Daw Myo Aye werd naar buiten gesleept en gearresteerd en de telefoons van haar medewerkers werden afgepakt. Veel andere vakbondsleiders sloegen op de vlucht, of doken onder om zichzelf en hun familie te beschermen.

Eenzame opsluiting
Maandenlang zat Daw Myo Aye opgesloten in de beruchte Insein-gevangenis in Yangon. Het ging slecht met haar gezondheid. Noodzakelijke medicijnen die haar familie naar de gevangenis bracht kwamen niet bij haar aan. De vakbondsleider zat in eenzame opsluiting. Zelfs haar advocaat mocht haar niet bezoeken.

Internationale steun
Nadat er internationaal veel aandacht voor haar zaak en die van andere politieke gevangenen werd gevraagd, kwam Daw Myo Aye in oktober 2021 eindelijk vrij, samen met bijna zesduizend andere politieke gevangenen.

Het Schone Kleren Campagne (SKC) netwerk steunde de campagne voor to to opvrijlating van Daw Myo Aye door bekendheid te geven aan de zaak en met diplomatieke lobby.

Afwijkende meningen
De nachtmerrie is helaas nog niet voorbij. Myanmar gaat nog steeds gebukt onder de staatsgreep van het leger. Meer dan tienduizend (cijfer van mei 2022) mensen zijn zonder reden gearresteerd, aangeklaagd of veroordeeld .

Myo Aye vertelde na haar vrijlating: “De dictatuur maakt het onmogelijk om voor arbeidsrechten op te komen. Bijeenkomsten van vijf of meer mensen zijn verboden. Vakbondsleiders en mensenrechtenactivisten worden gevangen gezet vanwege het ‘aanzetten tot afwijkende meningen.’ Het leger probeert iedereen bang te maken door extreme straffen op te leggen: levenslange gevangenisstraffen, de doodstraf, strafkampen.” Onder deze zeer moeilijke omstandigheden blijft Daw Myo Aye doen wat ze kan om voor de mensenrechten in Myanmar op te komen.

Verantwoordelijkheid kledingmerken
Veel Europese merken hebben jarenlang kleding in het land laten produceren. Vanwege de staatsgreep hebben veel kledingbedrijven het land verlaten, maar ook veel kledingbedrijven besloten te blijven. Nu vakbonden en arbeidsrechtenorganisaties worden aangevallen betekent dit een extra verantwoordelijkheid voor bedrijven om ervoor te zorgen dat de veiligheid en rechten van arbeiders in hun toeleveringsketens worden gewaarborgd. Dit mogen ze niet uit de weg gaan. Daarnaast moeten kledingmerken geen zaken doen met leveranciers die banden hebben met het leger. En ze moeten open zijn over hoe ze respect voor de mensenrechten waarborgen in hun toeleveringsketen.
Kledingmerken die de productie uit Myanmar terugtrekken, moeten dit op een verantwoorde manier doen. Bijvoorbeeld door alle bestaande verplichtingen en betalingen na te komen. Dit is van levensbelang voor de mensen in de fabrieken.

Tot dusver past de EU vooral gerichte economische strafmaatregelen tegen de junta toe. SKC roept de EU op om de voordelige ‘Everything But Arms’-importtarieven op te schorten.

Doe mee! En laat zien dat je Daw Myo Aye en de burgers van Myanmar steunt. Post een selfie waarop je drie vingers opsteekt op social media. De drie opgestoken vingers zijn het teken van de Civil Disobedience Movement, die geweldloos strijdt tegen het onwettige regime van de junta en voor vrijheid en democratie. #WhatsHappeningInMyanmar